MuscleMeat

Prolactine (1 bezoeker)

Bezoekers in dit topic

Prolactine Prolactine is het sleutelhormoon voor het op gang zetten en onderhouden van de melksecretie (afscheiding), en is voor het eerst geïsoleerd door Oscar Riddle uit de hypofyse van runderen.


Functies
Melkproductie

Riddle ontdekte dat het hormoon zoogdieren aanzet tot melkproductie, en noemde het daarom prolactine. Het hormoon wordt aangemaakt in de hypofyse, een kleine klier in de hersenen, bij de meeste gewervelde dieren. Wanneer een baby borstvoeding krijgt, en harder zuigt, wordt er ook meer prolactine geproduceerd, en dus meer melk. Het is dus duidelijk een vraag en aanbod, zonder starre schema's. Deze reflex kan soms gebruikt worden of manifesteert zich bij heropstarten van borstvoeding of zelfs bij adoptie. Soms hebben pasgeboren baby's een melkachtige afscheiding bij de tepels (heksenmelk). Dit wordt veroorzaakt door de prolactine die zij vlak voor de geboorte van de moeder hebben meegekregen.

Diversiteit
Maar prolactine verzorgt meer functies dan alleen de melkproductie reguleren. Zo heeft prolactine invloed op de water- en zouthuishouding o.a. bij visachtigen, de migratie van bijvoorbeeld vogels en broedzorg bij vissen en vogels. Deze uiteenlopende effecten kunnen tegelijk in hetzelfde organisme plaatsvinden, en zijn niet, zoals in eerste instantie vermoed werd, allemaal direct gerelateerd aan de voortplanting.

Men heeft ook ontdekt dat bij jonge kinderen prolactine wordt afgescheiden in de 4e fase van de non-REM-slaap (de diepe slaap). De reden en de gevolgen van deze afscheiding zijn nog onduidelijk.

Water- en zouthuishouding
Vooral bij zoetwatervissen speelt prolactine een belangrijke rol in de water- en zouthuishouding. Omdat zoetwatervissen een zoutconcentratie hebben die vele malen hoger is dan die van het water dat hen omringt, het bekendste voorbeeld is natuurlijk keukenzout, en daarnaast vissen ademhalen door kieuwen waarbij het bloed slechts van het water is gescheiden door een zeer dunne huidwand, moeten zoetwatervissen wel een systeem gebruiken om hun zoutconcentratie op peil te houden. Dit kan doordat de doorlaatbaarheid van die dunne huid gereguleerd kan worden. Dit gaat onder meer door de vorming van een slijmlaag. Het is aangetoond dat wanneer de hypofyse, waar de prolactine wordt geproduceerd, wordt weggehaald bij de vissen, zij al snel sterven doordat zij meer water opnemen, en hun ionenconcentratie snel afneemt. Wanneer echter prolactine wordt toegediend, wat vissen zelf normaliter in relatief grote hoeveelheden produceren, blijken ze toch te kunnen overleven in het zoete water.

Een soortgelijke werking is gevonden bij jongen van amfibieën, die in het water leven. Door de dikkere huid is deze functie van prolactine beperkt bij volgroeide amfibieën en andere dieren. Bij zoogdieren wordt deze functie bijna alleen nog teruggevonden bij embryo's.

Migratie
In 1971 publiceerde Albert Meier, een Amerikaans onderzoeker, dat toediening van prolactine leidt tot gedrag dat lijkt op het gedrag dat dieren vertonen als ze op trek willen gaan. Meier ontdekte verder dat de toediening van prolactiene verstrekkende gevolgen heeft, maar dat niet zozeer de hoeveelheid maar vooral het tijdstip van de dag van invloed is op het gedrag. Dit gaat zelfs zover, dat de richting waarin vogels willen trekken na toediening van prolactine wordt beïnvloed door het tijdstip van toediening.

Daarnaast is gebleken dat de concentratie prolactine een zeker golfpatroon volgt, en dat de fase van dit patroon, waarbij er eenmaal per dag een piek is, bepalend is voor het trekgedrag. Deze fase zou dan verschuiven met het jaargetijde. Op eenzelfde wijze wordt ook het trekgedrag van bepaalde vissoorten gereguleerd die van zout naar zoet water trekken om zich daar voort te planten. Het betreft dan niet zozeer een richting waar er een voorkeur voor is (zoals bij de vogels) maar meer een zoutconcentratie en het vetmetabolisme.

Zie ook: vogeltrek.

Broedzorg
Zoals al eerder aangegeven is, heeft prolactine een invloed op de melkproductie bij zoogdieren. Maar ook bij vissen en zoogdieren heeft het hormoon, naast de trekdrang, ook invloed op de voortplanting. Vogels en vissen kennen namelijk broedzorg, en deze blijkt ook beïnvloed te worden door prolactine. Zo ontdekte Riddle dat inspuiten van prolactine bij duiven invloed heeft op de vorming van duivenmelk in de krop en andere verschijnselen die plaatsvinden na het uitkomen van de eieren, zelfs ook wanneer er geen voortplanting aan de orde is. Door de prolactineproductie te onderdrukken kunnen daarnaast wijfjes weer seksuele toenaderingen tentoonspreiden tot mannetjes.

Referenties
  • S.E. & C.L. Wendelaar Bonga, Natuur en Techniek, 47-11 (1979), blz. 578 - 597: "Prolactine - een veelzijdig hormoon"
 
Back
Naar boven